Evaluatieverslag Autminds 2016
Door Karin van den Bosch
Op 8 oktober 2016 werd de 2e editie van Autminds gehouden, een congres (primair bedoeld) voor en
door mensen met autisme. Thema was dit jaar ‘(on)zichtbaarheid’.
Aantal bereikte personen
Op Autminds 2016 waren 115 personen aanwezig, waarvan 65 betalende bezoekers. De overige 50
personen waren de leden van de projectgroep, dagvrijwilligers, gasten (vanuit onze sponsoren) en
sprekers. Van de betalende bezoekers had 80% zelf een vorm van autisme.
Beoordeling Autminds 2016 door de bezoekers
Alle aanwezigen kregen na afloop een email met het verzoek een online evaluatieformulier in te
vullen. Dit is gedaan door 40 personen (responspercentage 35%).
Autminds 2016 kreeg als rapportcijfer gemiddeld een 7,9.
Als belangrijkste pluspunt werd, evenals vorig jaar, de variatie in het programma genoemd. De
bezoekers waarderen de diversiteit in het programma-aanbod. Dat de sprekers zelf autisme hebben
wordt eveneens gewaardeerd. Ook de stilteruimte en de lunch werden positief gewaardeerd. De
lunch werd, net als in 2015, door de Autminds organisatie zelf verzorgd.
Het belangrijkste minpunt was de locatie, iets wat we als organisatie ook zelf al hadden
geconstateerd. We zijn erg blij dat we de beschikking hebben over een gratis locatie, omdat we de
hoge kosten van het huren van een (congres)locatie niet kunnen dragen. Deze gratis locatie heeft
echter ook nadelen, die komen omdat deze locatie eigenlijk niet helemaal past bij ons doel en bij
onze bezoekersaantallen.
Een voorbeeld is dat we de aula moeten inzetten als presentatieruimte, omdat er te weinig andere
ruimtes in het gebouw zijn waar een grote groep toehoorders kan zitten. De aula is echter een open,
gehorige ruimte met veel in- en uitloop. Bovendien missen we daardoor de mogelijkheid om de aula
te gebruiken als ontmoetingsruimte. Deze ontmoetingsfunctie kan ook niet elders in het gebouw
gerealiseerd worden. Dit vinden we jammer, want we weten dat onze bezoekers wel behoefte
hebben om met elkaar te kletsen en hiervoor soms een lezing overslaan.
We zouden voor een volgende editie van Autminds dan ook heel graag een andere gratis (of erg
betaalbare) locatie willen gebruiken. Een locatie die goed past bij het uitgebreide parallelprogramma,
zoals wij dat hanteren, en waar we de mogelijkheid hebben om het ontmoetingsgedeelte (eten,
drinken, praten) te scheiden van het presentatiegedeelte.
Suggesties zijn van harte welkom!
Tips voor geschikte, gratis locaties kunnen gemaild worden aan info@autminds.nl.
Aanwezigheid van bezoekers zonder autisme
Hoewel Autminds primair gericht is op mensen met autisme, konden mensen zonder autisme ook
komen. Onze respondenten gaven in meerderheid aan geen problemen te hebben met de
aanwezigheid van bezoekers zonder autisme. 8 respondenten (20%) gaven aan dat mensen met
autisme wel de meerderheid moeten blijven vormen.
Mensen met autisme noemden het creëren van begrip bij mensen zonder autisme en het versterken
van inclusiviteit als belangrijke redenen om ook open te staan voor bezoekers zonder autisme. Ook
het leereffect voor mensen zonder autisme werd naar voren gebracht. Een andere reden om mensen
zonder autisme toe te laten, was meer praktisch van aard: niet naar Autminds kunnen komen zonder
de aanwezigheid van een (niet-autistische) begeleider.
Uitwerking van het thema ‘(on)zichtbaarheid’
Het thema ‘(on)zichtbaarheid’ is door de sprekers vanuit diverse invalshoeken belicht. Een en ander
in overeenstemming met de oproep die we vooraf hadden uitgezet (call for proposals).
Hieronder volgen enkele voorbeelden van hoe dit thema werd ingevuld door de diverse sprekers:
1) De (on)zichtbaarheid van jouw autisme (bijv. een ander merkt niet waar jij last van hebt; aan
de buitenkant is niks te zien)
Janneke Geijsberts hield een presentatie over ‘Een verstoorde prikkelverwerking & invloed op de
communicatie’. Janneke gaf uitleg over hoe het verwerken van prikkels verloopt en hoe dat
samenhangt met het persoonlijke arousalniveau. Dit illustreerde ze met ervaringen uit haar eigen
leven. Het verwerken van prikkels is een voorbeeld van hoe autisme onzichtbaar kan blijven, soms
tot het te laat is en er bijvoorbeeld een woede-uitbarsting volgt.
2) De (on)zichtbaarheid van bepaalde groepen mensen met autisme (vrouwen, LHBT, etnische
minderheden)
Dit thema kwam in diverse presentaties terug. Anna van der Miesen besteedde aandacht aan de
doelgroep mensen met autisme en genderdysforie (transgenders). AutiRoze belichtte de groep LHBTers (Lesbisch, Homoseksueel, Biseksueel, Transgender) met autisme. Twee ervaringsdeskundigen,
een homoseksuele man en een transgender vrouw met autisme, deelden hun persoonlijke verhaal.
Germo Bekendam en Els vroegen aandacht voor de groep hulpverleners met autisme, met name
artsen met autisme. Een groep die nog nauwelijks zichtbaar is. Na Autminds heeft Els dit verder
voortgezet door de website www.artsenmetautisme.nl te starten. (Let op: de link naar artsenmetautisme.nl werkt helaas niet meer).
Peter Teeuwen besteedde aandacht aan de subgroep van mensen met autisme die tevens
hoogbegaafd zijn.
Vrouwen met autisme kwamen onder meer aan het woord in de documentaire ‘Rijker met autisme’
van Peter Riemslag Baas. Daarnaast waren diverse sprekers vrouwen met autisme.
3) De (on)zichtbaarheid van organisaties op het gebied van autisme
Heta Pukki en Roderik Plas benoemden dat in Europa diverse organisaties, netwerken en andere
initiatieven voor en door mensen met autisme actief zijn. Echter, deze initiatieven, netwerken en
organisaties zijn niet of nauwelijks van elkaars bestaan op de hoogte. Een typisch voorbeeld van
onzichtbaarheid, waardoor de kans groot is dat elke organisatie bezig is opnieuw het wiel uit te
vinden. Er is dan ook behoefte aan een soort ‘sociale kaart’ van deze organisaties op Europees
niveau.
Ook wat binnen in een dergelijke zelforganisatie gebeurd blijft veelal onzichtbaar voor de
buitenwereld. Karin van den Bosch lichtte een tipje van de sluier op van de interne processen binnen
PAS, de Nederlandse voor- en door organisatie van mensen met autisme. Er was niet alleen aandacht voor wat er goed ging, maar ook voor de soms moeizame kanten. Autisme blijkt niet alleen een
handicap te kunnen vormen op individueel niveau, maar ook op organisatieniveau. Ook plaatste ze
een en ander binnen een theoretisch, wetenschappelijk kader.
4) De (on)zichtbaarheid van autisme in de maatschappij
Dit subthema zit natuurlijk ook in de voorgaande subthema’s (individueel -, groeps- en
organisatieniveau) besloten. Op maatschappelijk niveau komt dit daarnaast vooral naar voren als het
gaat om het vinden en behouden van passend werk door mensen met autisme. Michel Bergijk, Elle
en Peter Kurvers verzorgden een presentatie rondom autisme en arbeid.
Marc Beek maakte de vraag zelf tot onderwerp van zijn workshop. Hoe komen wij in beeld? Met dit
als uitgangsvraag werden de deelnemers aan zijn workshop uitgedaagd zelf na te denken over hoe de
zichtbaarheid van mensen met autisme in de maatschappij verbeterd kan worden.
5) Wetenschappelijke inzichten en denkkaders die ons kunnen helpen bij het nadenken over dit
thema [=(on)zichtbaarheid van mensen met autisme]
Menno van Beekum ging vanuit een differentie-filosofische opvatting van tekst en betekenis in op
het begrip ‘autisme’. Autisme wordt daarbij beschouwd als een discursief gereproduceerd sociaal
construct. Ook in de al eerder genoemde lezing van Karin van den Bosch werd een theoretisch kader
gepresenteerd, alhoewel dit vooral ging over het beschrijven en begrijpen van zelforganisaties van
mensen met autisme en minder over (on)zichtbaarheid an sich ging.
Samenvattend kan gesteld worden dat het thema ‘(on)zichtbaarheid’ over de volle breedte is
uitgewerkt. Het aantal wetenschappelijke presentaties was in de minderheid en een echt
wetenschappelijk denkkader rondom ‘(on)zichtbaarheid’ is nergens naar voren gebracht. Het accent
lag sterk op de praktijk: op het zichtbaar(der) maken van het eigen autisme (door het delen van
ervaringsverhalen) en met name op het zichtbaar(der) maken van subgroepen binnen het
autismespectrum en van organisaties en initiatieven voor en door mensen met autisme.
Autminds heeft hier sterk aan bijgedragen, ook letterlijk door het bieden van een podium waarop
individuen, groepen en organisaties zichzelf zichtbaar kunnen maken.
